فریدن از دید جغرافیایی

فریدن در شمال غربی استان اصفهان جای گرفته است. از شمال با شهرستانهای خومسار و گؤلپه گن (خوانسار و گلپایگان)، از شرق با شهرستان نجف آباد، از جنوب به چهار محال و بختیاری و از غرب به استان لرستان (شهرستان الیگودرز) محدود می شود. این منطقه به دو شهرستان "فریدن" و "فریدونشهر" تقسیم شده است و در مجلس شورای اسلامی دارای یک نماینده می باشد. "داران" شهر مرکزی فریدن و "فریدونشهر" (نام سابق آن "آخوره" است) مرکز شهرستان فریدونشهر می باشد. علاوه بر اینها "چادگان"? "بوئین و میاندشت"، "افوس" و "دامنه" هم از شهرهای آن بشمار می روند. افزون بر این شهرها بیش از 150 روستا متعلق به فریدن می باشند. مساحت منطقه بیش از 6000 کیلومتر مربع است.

جغرافیای انسانی: جمعیت فریدن و فریدون شهر طبق سرشماری سال 1375 180?521? نفر ذکر شده است. ......

فریدن از دید زبانی

فارسی : شمال شرقی فریدن محدوده کوچک این زبان است... ...اهالی بومی "داران" (چهل سال پیش داران ده کوچکی بود)? "دامنه" و روستاهای "آشجرد" به این زبان سخن می گویند. اما در حال حاضر اکثریت جمعیت "داران" را ترکها که از مناطق دیگر به این ناحیه آمده اند تشکیل می دهند.

لری : این زبان یکی از گویشهای قدیمی فارسی است. جنوب غربی و غرب فریدن، بولطاق، ننادگان، کمیتک، چاغا، بزمه و چند روستای دیگر در حوزه این زبان جای می گیرد. در شمال غربی و جنوب فریدن نیز دهات کوچکی مربوط به این زبانند.

گرجی : محدوده این زبان در فریدن، شهر بوئین و یاندشت و چند روستا در اطراف آن، شهر فریدون شهر و چند روستای اطراف آن می باشد. از روستاهای گرجی می توان به افوس، چوقیورت، شاهیوردی، شیشگا، خویگان، آغچای، داشکسن و چند روستای دیگر اشاره نمود. از میان اینها افوس و شیشگان و خویگان به زبان فارسی و "شاهیوردی" و "داشکسن" به زبان ترکی صحبت می کنند. این را هم باید قید نمود که در "بوئین" و "میاندشت" و "فریدونشهر" هم جمعیت ترکها وزنه دار است.

ارمنی : این زبان در آغاز سده حاضر دارای موقعیت مهمی در فریدن بوده .....ارمنی های فریدن علاوه بر زبان ارمنی زبان ترکی را نیز به درستی تکلم می کنند و از ادبیات شفاهی ترک فوق العاده تاثیر پذیرفته اند. و به همین سبب بیش از اقوام دیگر به ترکها نزدیک بوده اند. در حال حاضر در فریدن تنها یک روستای ارمنی بنام زرنه وجود دارد. علاوه بر آن در هزارجریب، خویگان، داشکسن، بوئین و میاندشت، ناماگیرد، بادیگان هم چند خانواده ارمنی ساکن است. .......

دیگردیسی ها : این اصطلاح را برای آنانکه زبان مادری و فرهنگهای خود را رها کرده به زبان دیگری سخن می گویند بکار می برم. علاوه بر دهاتی که نامشان در بالا ذکر شد، تقریبا همه آنهایی که در شهرها ساکن اند، و گاهی اوقات در بعضی از روستاها هم دهاتیان فارس زبان می شوند. در شیشگان زبان مردم نخست از گرجی به ترکی و پس از آن از ترکی به فارسی تبدیل شده است. "شاهیوردی" نیز در همین مسیر است. پس از آنکه ارمنیان خویگان را ترک کردند زبان اهالی مستقیما از گرجی به فارسی تغییر یافته است. در این دگرگیسی ها ماجرای افوس از همه جالبتر است: افوسی ها روزی در مسجد جمع شده و سوگند یاد می کنند که زبان گرجی را رها کرده و به فارسی سخن بگویند! و گویا این تنها سوگندی است که به جا آورده شده است!

برای اطلاع کامل و شرح کامل به سایت